Misschien heeft u Joris Luyendijks ‘Je hebt het niet van mij, maar...’ al gelezen? Zijn verslag als ‘Nieuwspoortrapporteur’ is een trefzekere schets van de vier stammen die de vierkante kilometer van en rondom het Binnenhof bevolken.
Wurggreep
Politici, journalisten, voorlichters en lobbyisten houden elkaar in een liefdevolle wurggreep. De innige verstrengeling zorgt ervoor dat zij niet zonder elkaar kunnen functioneren: lobbyisten verzorgen informatie op maat inclusief uitgewerkte vragen voor overvraagde kamerleden, terwijl journalisten en politici elkaar op gezette tijden in een gunstig spotlicht zetten.
Politici, journalisten, voorlichters en lobbyisten houden elkaar in een liefdevolle wurggreep. De innige verstrengeling zorgt ervoor dat zij niet zonder elkaar kunnen functioneren: lobbyisten verzorgen informatie op maat inclusief uitgewerkte vragen voor overvraagde kamerleden, terwijl journalisten en politici elkaar op gezette tijden in een gunstig spotlicht zetten.
Stammenstrijd
Voor het oog van het televisiekijkende publiek voeren zij een verbeten stammenstrijd. Kijkend onder de microscoop versmelten de vier stammen echter tot één kaste. Soepel samenwerkende raderen in een potdicht systeem. Grootste grap (die niet verteld mag worden): de echte macht ligt niet op het Binnenhof, maar is te vinden in Brussel en op de Haagse departementen waar ambtenaren de regie voeren.
Voor het oog van het televisiekijkende publiek voeren zij een verbeten stammenstrijd. Kijkend onder de microscoop versmelten de vier stammen echter tot één kaste. Soepel samenwerkende raderen in een potdicht systeem. Grootste grap (die niet verteld mag worden): de echte macht ligt niet op het Binnenhof, maar is te vinden in Brussel en op de Haagse departementen waar ambtenaren de regie voeren.
Niet spreken met de bestuurder
Mocht u na dit smakelijke voorafje nog trek hebben in een stevig hoofdgerecht, dan is de in 2003 verschenen bundel ‘Niet spreken met de bestuurder’ van Gerard van Westerloo wellicht iets voor u. De hierin verzamelde reportages, die eerder verschenen in o.a. Vrij Nederland en M-Magazine, geven een ontluisterend beeld van politiek Nederland.
Vergrootglas
Tussen 1984 en 2003 richtte Van Westerloo zijn vergrootglas op Amsterdamse trambestuurders en het GVA, de PvdA-fractie ten tijde van Ad Melkert, de gemeentepolitiek in Arnhem, de deelraad in Amsterdam Zuid-Oost (De Bijlmer), de leden van de Eerste Kamer, de fractie van Leefbaar Rotterdam en de (aanwas van) leden van politieke partijen in Leeuwarden. Op mild-ironische wijze en met gepaste afstand fileert hij de politieke cultuur in ons land.
Tussen 1984 en 2003 richtte Van Westerloo zijn vergrootglas op Amsterdamse trambestuurders en het GVA, de PvdA-fractie ten tijde van Ad Melkert, de gemeentepolitiek in Arnhem, de deelraad in Amsterdam Zuid-Oost (De Bijlmer), de leden van de Eerste Kamer, de fractie van Leefbaar Rotterdam en de (aanwas van) leden van politieke partijen in Leeuwarden. Op mild-ironische wijze en met gepaste afstand fileert hij de politieke cultuur in ons land.
Siamese tweeling
Belangrijkste conclusie die ik eruit haal is dat Nederland bestuurd wordt door een hermetisch afgesloten groep politici. Politici die op geen enkele manier meer een afspiegeling zijn van hun kiezersgroep en van wie de overgrote meerderheid de kost verdiende in (semi) overheidsdienst. Of dit nog steeds doet: overdag gemeenteambtenaar en in de avonduren lid van de Provinciale Staten bijvoorbeeld. Politiek en ambtenarij zijn geruisloos een Siamese tweeling geworden, onontwarbaar aan elkaar vastgeklonken. Het poldermodel in optima forma.
Belangrijkste conclusie die ik eruit haal is dat Nederland bestuurd wordt door een hermetisch afgesloten groep politici. Politici die op geen enkele manier meer een afspiegeling zijn van hun kiezersgroep en van wie de overgrote meerderheid de kost verdiende in (semi) overheidsdienst. Of dit nog steeds doet: overdag gemeenteambtenaar en in de avonduren lid van de Provinciale Staten bijvoorbeeld. Politiek en ambtenarij zijn geruisloos een Siamese tweeling geworden, onontwarbaar aan elkaar vastgeklonken. Het poldermodel in optima forma.
Verambtelijkt
De politiek is hierdoor sterk verambtelijkt (dikke tassen met onleesbare dossiers, ingewikkelde en bureaucratische procedures, verbloemend jargon), waardoor de drempel voor niet-ingewijde burgers om toe te treden tot het politiek bedrijf alleen maar hoger is geworden. Hoewel na 2002 de politieke cultuur misschien opener en directer lijkt te zijn geworden, is het de vraag of het DNA van de Nederlandse bestuurscultuur zich zo gemakkelijk laat muteren.
De politiek is hierdoor sterk verambtelijkt (dikke tassen met onleesbare dossiers, ingewikkelde en bureaucratische procedures, verbloemend jargon), waardoor de drempel voor niet-ingewijde burgers om toe te treden tot het politiek bedrijf alleen maar hoger is geworden. Hoewel na 2002 de politieke cultuur misschien opener en directer lijkt te zijn geworden, is het de vraag of het DNA van de Nederlandse bestuurscultuur zich zo gemakkelijk laat muteren.
Minder democratisch
Luyendijk en Van Westerloo achter elkaar lezen ligt zwaar op de maag. Niet vanwege de leesbaarheid, zeker niet, maar wel vanwege de inhoud. Er wordt een verontrustend beeld geschetst van een land dat geregeerd wordt op basis van beeldvorming en niet op grond van inhoud. Een rechtsstaat weliswaar, maar wel een met een zeer gesloten bestuurlijke cultuur. In vergelijking met ons omringende landen blijken we een stuk minder democratisch te zijn dan ik had gedacht.
Luyendijk en Van Westerloo achter elkaar lezen ligt zwaar op de maag. Niet vanwege de leesbaarheid, zeker niet, maar wel vanwege de inhoud. Er wordt een verontrustend beeld geschetst van een land dat geregeerd wordt op basis van beeldvorming en niet op grond van inhoud. Een rechtsstaat weliswaar, maar wel een met een zeer gesloten bestuurlijke cultuur. In vergelijking met ons omringende landen blijken we een stuk minder democratisch te zijn dan ik had gedacht.
Ontluisterend
Voor de bühne voeren politici, journalisten, voorlichters, lobbyisten en ambtenaren hun krijgsdans op. Precies zoals het kijkende (en stemmende) publiek verwacht. Achter de schermen blijken alle danspasjes vaak al voorgeschreven en ingestudeerd te zijn. Een ontluisterend beeld.
Voor de bühne voeren politici, journalisten, voorlichters, lobbyisten en ambtenaren hun krijgsdans op. Precies zoals het kijkende (en stemmende) publiek verwacht. Achter de schermen blijken alle danspasjes vaak al voorgeschreven en ingestudeerd te zijn. Een ontluisterend beeld.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten